Overheidsgezag
De vage grens in de voormalige veenwildernis tussen het gebied van de graaf van Holland en de bisschop van Utrecht, de laatste vertegenwoordigd door de Proosdij van Sint Jan, zorgden voor een aantal geschillen, omdat beiden aanspraak meenden te maken op gebieden in onze streek. Eén zo'n geschil poogden beide partijen op te lossen door in 1252 te Keulen aan de aartsbisschop Koenraad van Hochstade om een arbitrale beslissing te vragen. Als scheidsrechter in deze zaak werd de abt van Sint Truiden aangewezen. Deze deed in 1254 uitspraak en besliste dat de wereldlijke heerschappij over de Uiterbuurt en Zevenhoven aan de graaf van Holland toekwam. Blokland bleef deel uitmaken van de Proosdij van Sint Jan.6 De kerkelijke heerschappij over Zevenhoven en de Uiterbuurt bleef echter bij de Proosdij van Sint Jan. Ondanks deze uitspraak bleef het precieze verloop van de grens tussen het Sticht en Holland nog eeuwenlang onduidelijk. Oude kaarten helpen ons in dat opzicht niet verder en ook in de literatuur is dat probleem nog steeds niet opgelost. Toch kunnen we er vanuit gaan dat vanaf 1254 Zevenhoven en de Uiterbuurt bij Holland hoorden.7 De Uiterbuurt dankt haar naam aan een strategische ligging. Zij ligt immers vanaf 1254 aan het einde of uiterste van het Hollands grondgebied tegen het Sticht van Utrecht aan.
De indeling van Blokland bij de Proosdij en dus bij Utrecht zou voortduren tot 1989. Toen ging het Blokland en het daarbij behorende Vrouwenakker van de gemeente Mijdrecht (Provincie Utrecht) over naar de gemeente Nieuwveen (provincie Zuid-Holland). Ook Nieuwveen, behorend tot het graafschap Holland, had te maken met de Proost van Sint Jan. Het dorp kocht in 1364 het recht van tolvrij varen op de Amstel. De vaar-rechten waren in die tijd in handen van Willem van Amstel, proost van Sint Jan en een familielid van de bekende Gijsbrecht van Amstel.8
De boerennederzettingen in onze streek werden aangeduid als ambachtsheerlijkheden of ambachten. Een ambachtsheer bestuurde een ambacht uit naam van de graaf van Holland en was daardoor verantwoordelijk voor: de wetgeving, het bestuur en de lage rechtspraak. De ambachtsheer liet zich vertegenwoordigen door de schout. Hij bestuurde samen met de ambachtsbewaarders het ambacht. In Zevenhoven kende men nog een bijzondere raad die bij het nemen van belangrijke beslissingen geraadpleegd moest worden. Dit waren de bevoegde geburen, een zestienkoppig college van inwoners. De geburen werden benoemd voor het leven. De lage rechtspraak werd uitgeoefend door het college van schout en schepenen. De ambachtsheerlijkheid Uiterbuurt behoorde eerst toe aan de abdij van Egmond en later aan de graaf van Egmond. In 1758 deed de laatste heer van de Uiterbuurt, jonkheer Gerrit Willem van der Laan, het eigendom van de Uiterbuurt over aan de stad Haarlem.9
Haarlem had in 1724 ook al de heerlijkheden Nieuwveen en Zevenhoven gekocht voor het bedrag van respectievelijk ƒ 15.500,- en ƒ 15.000,- gulden. In 1798 werden de heerlijke rechten afgeschaft waardoor het eigendom van Haarlem in ons gebied verloren ging.10
